Mądrość to ważna i pożądana cecha, ale tak zwane zęby mądrości – już nie do końca. Nie dość, że popularne ósemki w żaden sposób nie przyczyniają się do wzrostu ludzkiej inteligencji, to jeszcze bywają bardzo problematyczne. Ich obecność w jamie ustnej często powoduje dotkliwy ból, zamiast więc cieszyć się i szczycić z ich posiadania, wolimy jak najszybciej je usunąć. Czy to jednak odpowiednie wyjście?

Czym są zęby mądrości?

Zęby mądrości, zwane również „ósemkami” ze względu na ich położenie w szczęce, to ostatnie zęby trzonowe w jamie ustnej. Wyrastają zwykle w wieku 16-25 lat, ale zdarza się, że mogą pojawić się o wiele później, nawet do 40. roku życia, lub nie pojawić się wcale. Sam proces ich wyrzynania jest bardzo długi i złożony; zależy on od indywidualnych uwarunkowań i może trwać wiele lat.

Dlaczego wyrzynanie się ósemek może sprawiać ból?

Wyrzynanie się ósemek powoli zanika. Ma to związek ze zmianami ewolucyjnymi – sposób odżywiania się współczesnego człowieka sprawia, że nasz organizm przygotowuje się już do przeżuwania innych pokarmów. Zęby mądrości nie spełniają więc swoich funkcji w jamie ustnej, stały się nieprzydatne i często nie ma już dla nich miejsca w malejącej szczęce. Procesy ewolucyjne są jednak bardzo długie i dziś zdarza się, że ósemki wyrastają jedynie częściowo lub od razu ulegają deformacji. Ich pojawienie się wprowadza małe zamieszanie: rozpychają pozostałe zęby, naciskają na nerwy, powodują podrażnienia podniebienia, krwawienie dziąseł i bolesne stany zapalne.

Rosnące zęby mądrości – objawy

Bardzo rzadko zdarza się, by ósemki pojawiły się w jamie ustnej niezauważalnie i bezboleśnie, rosnąc w sposób prawidłowy i nie powodując uczucia dyskomfortu. Zdecydowanie częściej ich wyrzynanie się jest bardzo uciążliwe i przyczynia się do powstania bolesnych stanów zapalnych. Ich objawami mogą być:

• ból dziąseł, pojawiający się w tylnej części szczęki i w późniejszym etapie promieniujący do podniebienia;
• obrzęk i zaczerwienienie dziąseł, często również krwawienie;
• wydzielina ropna;
• bóle głowy, skroni i uszu;
• stan podgorączkowy;
• powiększone węzły chłonne;
• problemy z gryzieniem pokarmów, szczękościsk.

Zęby mądrości – usuwać czy nie?

Nie ma uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie; każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie. Jeśli ósemki wyrosły w sposób prawidłowy i ich obecności w jamie ustnej nie towarzyszy ból ani dyskomfort, nie ma szczególnych podstaw do ich usunięcia. W takim wypadku będą spełniać rolę pozostałych trzonowców – pomogą miażdżyć i rozcierać pokarm. Jeśli natomiast zęby mądrości wyrzynają się nieprawidłowo, powodując stany zapalne i dokuczliwe dolegliwości, konieczna jest jak najszybsza wizyta w gabinecie stomatologicznym. Ortodonta, czyli specjalista w zakresie wad zgryzu, oceni skalę zaawansowania problemu i podejmie decyzję, czy ekstrakcja jest niezbędna.

Dlaczego w przypadku problemu lepiej pozbyć się ósemek?

Wyrzynaniu się ósemek towarzyszą nie tylko dyskomfort i bolesne stany zapalne. Zęby mądrości położone są w trudno dostępnym miejscu jamy ustnej, przez co niełatwo dotrzeć do nich szczoteczką i zadbać o odpowiednią pielęgnację. Niewłaściwa higiena przyczynia się natomiast do powstawania zaawansowanej próchnicy, która szybko może zaatakować pozostałe zęby. Zdeformowane lub źle wyrośnięte ósemki powodują również niebezpieczne wady zgryzu i uniemożliwiają leczenie ortodontyczne.

Jak wygląda zabieg ekstrakcji ósemki?

Decyzję o usunięciu zęba – lub zębów – mądrości podejmuje wykwalifikowany stomatolog. On również wybiera metodę zabiegu, biorąc pod uwagę wykonane wcześniej zdjęcie rentgenowskie szczęki, obraz radiologiczny i kliniczny, ułożenie ósemek oraz bliskość ich korzeni względem zatoki szczękowej i kanału żuchwy. Obecnie stosuje się dwie metody ekstrakcji zębów mądrości: w gabinecie lekarza za pomocą kleszczy i dźwigni oraz poprzez zabieg chirurgiczny. Pierwsza metoda jest zalecana wówczas, gdy ósemka jest prawidłowo ułożona w części zębodołowej, natomiast w przypadku niewłaściwego ułożenia korzeni, deformacji zęba czy realnego ryzyka powikłań, pacjent zostaje skierowany do specjalisty w dziedzinie chirurgii stomatologicznej lub twarzowo-szczękowej.

Czy usuwanie zębów mądrości boli?

Zabieg ekstrakcji zębów mądrości obrósł wieloma legendami. Współczesna zaawansowana stomatologia zapewnia bezbolesne – lub w przypadku osób szczególnie wrażliwych minimalnie bolesne – usuwanie ósemek. Cały zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Lekarz przeprowadza ekstrakcję zęba, oczyszcza powstałą ranę, zakłada szwy i przepisuje leki przeciwbólowe oraz antybiotyki. Ból może pojawić się po usunięciu zęba, w czasie rekonwalescencji: opuchlizna, ból policzka czy sińce pod oczami. Są to standardowe dolegliwości pozabiegowe.

Życie bez zębów mądrości

Bardzo ważne jest stosowanie się do zaleceń stomatologa po przeprowadzonej ekstrakcji zębów mądrości. Będą to: określona dieta, zażywanie przepisanych środków farmaceutycznych, rezygnacja z alkoholu, papierosów i wysiłku fizycznego kilka dni po zabiegu oraz szczególna higiena jamy ustnej. Po pewnym czasie dolegliwości ustąpią i zniknie uczucie dyskomfortu, a po bolących ósemkach pozostaną jedynie wspomnienia.

Artykuł powstał przy udziale Fachowy Dentysta – kliniki stomatologicznej w Warszawie Bemowo, świadczącej kompleksowe usługi stomatologiczne