Social media

Wiadomości z regionu

Niektóre dawne świąteczne zwyczaje na kielecczyźnie mogą zadziwiać. Zobacz co symbolizowały

Opublikowano

-

Święta Bożego Narodzenia to czas bogaty w tradycje i zwyczaje. Niektóre z nich dziś już są zapomniane. Inne, jak np. podrzucanie śmieci sąsiadowi, budzą zdziwienie. Etnografowie zwracają uwagą, że współczesne i wszechobecne kampanie marketingowe przetwarzają świąteczne symbole, przez co zatracą one swoje pierwotne znaczenie.

Do najbardziej znanych w ludowej tradycji rekwizytów świątecznych należą: zielone drzewko, zboże, siano i opłatek. Są one wyrazem elementów wegetacyjnych i agrarnych, które bardzo często występowały w ludowych obrzędach świątecznych. Dla chłopów, uczestników tych uroczystości, pomyślna wegetacja roślin uprawnych i obfite plony były podstawą egzystencji.



Symbolika świątecznych rekwizytów

Zielona gałąź – choinka – Drzewko posiadające wiecznie zielone igliwie symbolizuje trwałość życia, niezmienność, odporność na przemijanie, witalność, czy wzrost roślin. Zanim w wiejskich izbach pojawiły się choinki, przynoszono do domu gałęzie iglaste, którymi dekorowano ściany i obrazy świętych. Gałąź, którą zawieszano w centralnym miejscu w izbie lub nad stołem nazywano podłaźniczką lub podłaźnikiem. Przyozdabiano ją tradycyjnymi dekoracjami, np. jabłkami, orzechami, wypiekanymi w domu ciastkami o różnych kształtach, a także tzw. światami, czyli kulistymi konstrukcjami wyrabianymi z krążków opłatka. O wiele później na wsie Kielecczyzny trafia ozdoba świąteczna w postaci stojącego, całego drzewka, jodły czy świerka, ozdobionego różnymi zawieszkami .

Snopy słomy i zbóż – Charakterystycznym świątecznym elementem w każdym domu był snop słomy, który symbolizował urodzaj i dobrobyt. Snopy stawiano w kątach izby, a także rozścielano je na całej podłodze. Zboże nawiązywało do symboliki odnawialności życia. Z kolei ziarno, zarówno to wymłócone z kłosów zbożowych, jak i wyłuskane z roślin strączkowych było wykorzystywane w obecnym również na wsi kieleckiej i bardzo powszechnym zwyczaju obsypywania czyli tzw. „obsiewania” izby w czasie uroczystości bożonarodzeniowych. Ze słomy na wsiach, za nim pojawiła się choinka robiono pająka czyli tradycyjną dekorację izby wiejskiej, zawieszaną u powały.

Siano wigilijne – Pod obrusem na stole wigilijnym siano było nie tylko wspomnieniem stajenki betlejemskiej i odniesieniem do jej idei. Służyło powszechnie do praktyk wróżebnych, np. wyciągane spod obrusa źdźbła siana w zależności od swego koloru i długości – żółte źdźbło rokowało zły urodzaj, zielone – dobry.

Opłatek – Łamanie czyli dzielenie się opłatkiem to wyjątkowo uroczysty obrzęd domowy, wciąż żywy i powszechnie praktykowany. Jest to symboliczne dzielenie się i spożywanie mistycznego chleba, będące gestem pojednania, wzajemnej łączności i miłości. Obyczaj ten, tak trwale związany z polską tradycją świąt Bożego Narodzenia, wywodzi się z rytuałów starochrześcijańskich polegających na dzieleniu i rozdawaniu niekonsekrowanych chlebów ofiarnych zwanych eulogiami. Chleby te rozdawane były wiernym, aby właśnie w okresie Bożego Narodzenia łamali je i spożywali na znak braterstwa i przynależności do wspólnoty chrześcijańskiej.

Wigilia – nazwa tej uroczystości pochodzi z łaciny i oznacza tyle co „warta, czuwanie, straż nocna”. Terminem tym określa się w zasadzie dzień poprzedzający bezpośrednio jakieś wydarzenie. W Kościele katolickim na przykład nazywany jest tak dzień przed każdym ważniejszym świętem. Jednakże w polskiej tradycji ludowej, słowo „Wigilia” stało się nazwą własną dnia i nocy poprzedzających pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia.

W Kościele obchody wigilii Bożego Narodzenia zostały wprowadzone do liturgii w VI w. n. e. Sama wieczerza wigilijna była symboliczną ucztą ofiarną, stanowiącą dar dla duchów przybywających w tym niezwykłym czasie do świata ludzi. Przejawiało się to w doborze potraw oraz produktów z jakich były one przygotowywane. Wierzono, że Wigilia to dzień magiczny. Należało wystrzegać się pewnych negatywnych zachowań, które – w myśl zasady „jaka Wigilia, taki cały rok” – mogły opanować cały kolejny rok. Uważano na przykład, że jeśli chłop w wieczór wigilijny wstawał leniwie z łóżka, to do kolejnej Wigilii nie będzie mu się chciało pracować. Mieszkańcy wsi wierzyli także, że powodzenie na najbliższe dwanaście miesięcy mogą sobie zapewnić, jeśli uda im się w przeddzień Bożego Narodzenia ukraść komuś nawet coś drobnego, nie czyniąc jednak przy tym krzywdy.



Wieczerza wigilijna – Tradycyjna wiejska wieczerza wigilijna składała się zwyczajowo z nieparzystej ilości potraw, zazwyczaj pięciu lub siedmiu. Były to min. kapusta z grochem, kasza z suszonymi śliwkami, fasola, gotowana rzepa, żur na grzybach, kluski z makiem, pierogi z kaszą lub siemieniem. Istotne były tu produkty, które wchodziły w skład tych potraw. Mak czy rośliny strączkowe (groch, fasola) uznawane były od wieków, za potrawy żałobne, jadane podczas styp i noszone na groby jako ofiara dla zmarłych. Również ziarna zbóż (np. kasze), grzyby i orzechy występowały w tradycji ludowej jako rekwizyty obrzędów zadusznych.

Dodatkowe puste nakrycie – Zaduszny charakter ludowych obrzędów wigilijnych znalazł także swój wyraz w wierzeniach i praktykach związanych z tym świętem. Powszechne było przekonanie, że w Wigilię na ławach i stołkach w izbie mogą siadać przybywające z zaświatów dusze. Dla dusz zmarłych przeznaczone było również pierwotnie dodatkowe puste nakrycie czy łyżka , kładzione na stół wigilijny. Z czasem zwyczaj ten, traktowany coraz bardziej symbolicznie, zyskał, inną interpretację – dodatkowe nakrycie miało być przeznaczone dla „niespodziewanego gościa”.

Podrzucanie śmieci sąsiadowi – ten zwyczaj znany był głównie na Ponidziu. Miał symbolizować pozbycie się pcheł z własnego domu.

 

Hej, hej lelija….

Na wystawę pod taką nazwą zaprasza Muzeum Wsi Kieleckiej. Ekspozycja w Dworku Laszczyków przy ul. Jana Pawła II w Kielcach dostępna będzie do 6 lutego 2022r.

Wystawa skupia się na ludowym ujęciu okresu przedświątecznego i świątecznego w wytworach regionalnej sztuki ludowej.

– Z radosnym okresem jakim jest Boże Narodzenie bardzo dobrze koresponduje wielobarwność i często nietuzinkowe ujęcie tematu nieprofesjonalnej twórczości artystycznej twórców ludowych Kielecczyzny. Wszystkie wykorzystane eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum Wsi Kieleckiej. Przedstawione zostaną elementy tradycyjnego wystroju i wyposażenia izby chłopskiej, gdzie zaprezentowane zostaną obrzędy i zwyczaje związane z czasem świątecznym – informuje Muzeum Wsi Kieleckiej.

Wiadomości z regionu

Kolekcjonerskie piny Rossmann x Kopi

Opublikowano

-

Źródło: Rossmann / materiały prasowe

W Rossmannie już od 30 lipca do zdobycia kolekcjonerskie piny zaprojektowane przez Natalię Kopiszkę. Zdobędziesz je wykonując zadania czekające w aplikacji Rossmann PL. Podejmij się misji, odwiedź swoją drogerię i odbierz pina. Kolekcjonowanie zacznij od pina „Dłoń”. (więcej…)

Czytaj dalej

Wiadomości z regionu

„Wbijaj do Rosska po swojego dropa” – nowa kampania Rossmanna

Opublikowano

-

W drogeriach Rossmann wylądował właśnie kolejny kosmetyczny drop. Tym razem są to limitowane produkty do makijażu od Everybody London. Razem z nim wystartowała nowa kampania. Jej twarzami są przedstawiciele młodego pokolenia raperów, czyli Tymek i OG Kamka. Skomponowali oni również piosenkę, która towarzyszy spotom emitowanym w kinach, internecie, a od sierpnia również w telewizji. (więcej…)

Czytaj dalej

Artykuł sponsorowany

Kiedy udać się do fizjoterapeuty? Objawy, których nie można ignorować

Opublikowano

-

Źródło: pexels.com Licencja: https://www.pexels.com/photo-license/

Masz ból pleców, ograniczoną ruchomość lub przewlekłe napięcie mięśni? Sprawdź, kiedy warto udać się do fizjoterapeuty i jakie objawy powinny Cię zaniepokoić. (więcej…)

Czytaj dalej

Lifestyle

Rossmann: Z Amo’ya bądź dla siebie codziennie

Opublikowano

-

Źródło: Rossmann / materiały prasowe

Już jest – nowa, wyjątkowa marka, dostępna tylko w drogeriach Rossmann. Zachęca do traktowania swojego ciała z uwagą i czułością, do „bycia dla siebie codziennie”. (więcej…)

Czytaj dalej

Wiadomości z regionu

Świętokrzyska Brygada Obrony Terytorialnej świętowała 7. rocznicę powstania

Opublikowano

-

fot. 10 Świętokrzyska Brygada Obrony Terytorialnej

10 Świętokrzyska Brygada Obrony Terytorialnej (10 ŚBOT) po raz siódmy obchodziła swoje święto. Główne uroczystości odbyły się 10 czerwca w Parku Etnograficznym w Tokarni. (więcej…)

Czytaj dalej

Turystyka

Kazimierza Wielka z nową trasą rowerową! Są pieniądze na projekt „Rowerowe SPA VELO”

Opublikowano

-

Świętokrzyskie inwestuje w turystykę rowerową – w latach 2025-2027 powstanie nowy odcinek ścieżki rowerowej w Kazimierzy Wielkiej, który połączy uzdrowiskowe atrakcje regionu. (więcej…)

Czytaj dalej

Najnowsze informacje

Artykuł sponsorowany1 miesiąc temu

Materiały, które pracują razem z Tobą – dlaczego warto wybrać sprawdzone rozwiązania?

W każdej firmie liczy się jakość i niezawodność – niezależnie od tego, czy działasz w logistyce, budownictwie, usługach serwisowych czy zarządzasz zapleczem produkcyjnym. W natłoku codziennych obowiązków...

Wiadomości z regionu1 miesiąc temu

Kolekcjonerskie piny Rossmann x Kopi

W Rossmannie już od 30 lipca do zdobycia kolekcjonerskie piny zaprojektowane przez Natalię Kopiszkę. Zdobędziesz je wykonując zadania czekające w aplikacji Rossmann PL. Podejmij się misji, odwiedź...

Wiadomości z regionu1 miesiąc temu

„Wbijaj do Rosska po swojego dropa” – nowa kampania Rossmanna

W drogeriach Rossmann wylądował właśnie kolejny kosmetyczny drop. Tym razem są to limitowane produkty do makijażu od Everybody London. Razem z nim wystartowała nowa kampania. Jej...

Artykuł sponsorowany2 miesiące temu

Złote kolczyki – ponadczasowy wybór dla każdej kobiety

Złote kolczyki to jeden z tych elementów biżuterii, który od pokoleń pozostaje symbolem elegancji, klasy i dobrego smaku. Ich uniwersalny charakter sprawia, że doskonale komponują się...

Artykuł sponsorowany2 miesiące temu

Inwestycja w dokładność, czyli właściwy wybór urządzeń ważących, zwraca się w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw

W dzisiejszym biznesie dokładność jest kluczem do sukcesu. W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw marża jest często niewielka.

Artykuł sponsorowany2 miesiące temu

Kiedy udać się do fizjoterapeuty? Objawy, których nie można ignorować

Masz ból pleców, ograniczoną ruchomość lub przewlekłe napięcie mięśni? Sprawdź, kiedy warto udać się do fizjoterapeuty i jakie objawy powinny Cię zaniepokoić.

Lifestyle3 miesiące temu

Rossmann: Z Amo’ya bądź dla siebie codziennie

Już jest – nowa, wyjątkowa marka, dostępna tylko w drogeriach Rossmann. Zachęca do traktowania swojego ciała z uwagą i czułością, do „bycia dla siebie codziennie”.

Artykuł sponsorowany3 miesiące temu

Jak działa ośrodek leczenia uzależnień w Kielcach? Przebieg terapii

Nosisz się z zamiarem podjęcia terapii uzależnień? A może członek Twojej najbliższej rodziny zmaga się z nałogiem i chcesz mu pomóc? Wybierz dobry ośrodek leczenia uzależnień,...

Nauka i oświata3 miesiące temu

Nadzieje Kielc 2025 przyznane. Zobacz do kogo trafiły nagrody

Za nami jubileuszowa, 30. edycja gali „Nadzieje Kielc”. To wyróżnienie dla młodych ludzi z pasją, ambicją i imponującymi osiągnięciami – w nauce, kulturze, sporcie i działalności...

Wiadomości z Kielc3 miesiące temu

Pacjent zaatakował pielęgniarza w kieleckim szpitalu. Poważne złamanie ręki

Agresywny incydent na SOR-ze

Wiadomości z regionu3 miesiące temu

Świętokrzyska Brygada Obrony Terytorialnej świętowała 7. rocznicę powstania

10 Świętokrzyska Brygada Obrony Terytorialnej (10 ŚBOT) po raz siódmy obchodziła swoje święto. Główne uroczystości odbyły się 10 czerwca w Parku Etnograficznym...

Sport3 miesiące temu

Industria Kielce z nowym partnerem. Od sezonu 2025/2026 w strojach adidas

Legenda polskiej piłki ręcznej łączy siły z adidas

Policja3 miesiące temu

Policja zlikwidowała plantację marihuany – zabezpieczono 2 kg suszu i 28 krzewów

Nielegalna uprawa konopi odkryta przez policję

Turystyka3 miesiące temu

Kazimierza Wielka z nową trasą rowerową! Są pieniądze na projekt „Rowerowe SPA VELO”

Świętokrzyskie inwestuje w turystykę rowerową – w latach 2025-2027 powstanie nowy odcinek ścieżki rowerowej w Kazimierzy Wielkiej, który połączy uzdrowiskowe atrakcje regionu.

Na sygnale3 miesiące temu

Świętokrzyskie: 81-latek przygnieciony przez własny ciągnik [zdjęcia]

Do groźnego wypadku doszło w sobotę (7.06) na leśnym odcinku ul. Trójca w Zawichoście. 81-letni rolnik został przygnieciony przez wywrócony ciągnik Ursus, ale samodzielnie wydostał się spod...

Drogi i komunikacja3 miesiące temu

Kielce szykują się do remontów ulic Piekoszowskiej i Kołłątaja

Miejski Zarząd Dróg wkrótce wybierze wykonawców prac, które mają poprawić stan nawierzchni dwóch ważnych arterii w mieście. Prace potrwają 120 dni...

Wiadomości z regionu3 miesiące temu

Świętokrzyskie: Wycieczka zostawiła dziecko w toalecie restauracji… i odjechała

Szokujące zdarzenie w Sandomierzu: grupa wycieczkowa odjechała, zostawiając w toalecie pizzerii 7-letniego chłopca. Dzięki czujności właściciela lokalu dziecko zostało odnalezione, ale sytuacja budzi...

Fakty z Masłowa3 miesiące temu

Radni Masłowa blokują utworzenie Centrum Historii Lotnictwa. „Jest wiele ważniejszych inwestycji…”

Po burzliwej sześciogodzinnej debacie radni gminy Masłów nie wyrazili zgody na zmianę wieloletniej prognozy finansowej, blokując budowę Centrum Historii Lotnictwa, nowej atrakcji regionu.

Policja3 miesiące temu

Kierowca zignorował zakaz jazdy i wiózł dzieci autokarem z pękniętą szybą! Interwencja policji w Sandomierzu

Policjanci z Sandomierza udaremnili niebezpieczny wyjazd 20 uczniów na wycieczkę szkolną. Kierowca autokaru, mimo wcześniejszego zakazu, zdecydował się jechać niesprawnym pojazdem.

Na sygnale3 miesiące temu

Świętokrzyskie: Niewybuch w… podporach szopy

Podczas prac porządkowych na prywatnej posesji w Ludwinowie (gm. Małogoszcz) 46-letni mężczyzna odkrył cztery rakiety kalibru 210 mm pochodzące z czasów II Wojny Światowej....

Policja3 miesiące temu

Policja z Końskich ma swoją maskotkę. To Sierżant Kuc

Ponad 300 prac konkursowych, mnóstwo kreatywności i w końcu – zwycięzcy! Komenda Powiatowa Policji w Końskich ma już swoją oficjalną maskotkę, która będzie towarzyszyć funkcjonariuszom...

Wiadomości z regionu3 miesiące temu

Urobus w Świętokrzyskiem: Bezpłatne badania urologiczne dla mężczyzn 45+

Mobilna pracownia urologiczna jeździ po regionie, oferując darmowe badania profilaktyczne. To szansa na wczesne wykrycie nowotworów i innych chorób układu moczowo-płciowego!

Wiadomości z Kielc3 miesiące temu

Skąd bierze się paliwo na kieleckich stacjach? Zajrzyj za kulisy logistyki Orlenu, BP i Shell

Czy zastanawiałeś się kiedyś, skąd pochodzi paliwo, które tankujesz na co dzień? Choć może się wydawać, że każda stacja dostaje paliwo prosto z rafinerii, rzeczywistość...

Turystyka3 miesiące temu

Schroniska młodzieżowe w Górach Świętokrzyskich – idealna baza dla turystów

Planujesz aktywny wypoczynek w regionie świętokrzyskim? Sprawdź ofertę komfortowych i niedrogich schronisk w Mąchocicach i Chęcinach!

Drogi i komunikacja3 miesiące temu

Remont ul. Warszawskiej w Kielcach rusza już wkrótce! Co się zmieni i jakich utrudnień się spodziewać?

Miejski Zarząd Dróg w Kielcach podpisał umowę na remont nakładkowy ul. Warszawskiej. Prace potrwają 120 dni i obejmą odcinek od ul. Turystycznej do ul. Jesionowej. Kierowcy zyskają nową,...

Reklama

Z kraju i ze świata

Z kraju i ze świata3 miesiące temu

Samoleczenie w Polsce: 55% obywateli radzi sobie z drobnymi dolegliwościami bez wizyty u lekarza

Polska jest liderem w UE pod względem samoleczenia – aż 55% pacjentów samodzielnie radzi sobie z łagodnymi objawami. Eksperci podkreślają, że odpowiedzialne samoleczenie odciąża system...

Z kraju i ze świata3 miesiące temu

Polsce zabrakło mocy! Awaryjna dostawa prądu zza granicy! Czy grożą nam blackouty?

Poniedziałkowy wieczór (2 czerwca) przyniósł niepokojące sygnały – polski system energetyczny był na skraju wydolności. Słońce zaszło, wiatr ucichł, a elektrownie nie nadążały...

Z kraju i ze świata3 miesiące temu

Rekordowy spadek ograniczeń prędkości na polskich kolejach. Pociągi punktualniejsze niż kiedykolwiek

Liczba ograniczeń na polskiej sieci kolejowej drastycznie spadła w ostatnich latach. W 2024 r. Polskie Linie Kolejowe S.A. odnotowały historyczny, 27-procentowy spadek, a do maja 2025 r....

Z kraju i ze świata3 miesiące temu

Kanada w ogniu. Największa ewakuacja w historii – prawie 100 pożarów wymknęło się spod kontroli

Ponad 17 tysięcy osób ewakuowanych, setki pożarów i dramatyczna walka z żywiołem – Kanada mierzy się z jednym z najpoważniejszych kryzysów w swojej historii. Władze ostrzegają...

Z kraju i ze świata3 miesiące temu

Wakacyjne zmiany na kolei: nowe przystanki, krótsze czasy przejazdów

Od 15 czerwca podróżowanie pociągami stanie się szybsze i wygodniejsze. Wprowadzana korekta rozkładu jazdy przyniesie wiele zmian, w tym nowe przystanki, skrócone czasy...

Przeczytaj też

Lifestyle2 miesiące temu

Rok po rewolucji: Jak powszechny dostęp do badań prenatalnych wpłynął na zdrowie i świadomość społeczeństwa w Polsce?

Wprowadzenie nowych zasad dotyczących badań prenatalnych w Polsce budzi wiele emocji. W ciągu pierwszego roku od ich wdrożenia zauważalny jest wyraźny wpływ na zdrowie...

Lifestyle2 miesiące temu

Sporty dla dziewczynek – które sprawdzają się najlepiej?

Wybór odpowiedniego sportu dla dziewczynki to jedna z najważniejszych decyzji, które mogą wpłynąć na jej całe życie. Aktywność fizyczna nie tylko kształtuje zdrowe nawyki, ale także...

Lifestyle2 miesiące temu

Jak sprawdzić, czy ktoś zdalnie obserwuje Twój ekran w komputerze?

W dobie powszechnych połączeń zdalnych, aplikacji do pracy online, zdalnej pomocy technicznej i komunikatorów, zdalny dostęp do ekranu komputera stał się czymś codziennym. Niestety,...

Lifestyle2 miesiące temu

Czy łóżko rehabilitacyjne elektryczne zużywa dużo prądu?

Wielu opiekunów osób chorych, starszych lub z niepełnosprawnościami staje przed pytaniem: czy łóżko rehabilitacyjne elektryczne nie podniesie znacząco rachunków za prąd? W czasach rosnących cen energii...

Zdrowie2 miesiące temu

Jak zmienić pozycję chorego bez wysiłku fizycznego?

Zmienianie pozycji chorego w łóżku to codzienność setek tysięcy opiekunów w Polsce. Czasem robimy to intuicyjnie, czasem z trudem, obawiając się, że zrobimy krzywdę albo sobie, albo osobie,...

Dom i ogród2 miesiące temu

Jak dobrać rolety do aranżacji?

Wybór odpowiednich rolet to już nie tylko kwestia ochrony przed światłem i zapewnienia prywatności. W 2025 roku osłony okienne stają się istotnym elementem wystroju wnętrza, integrują...

Lifestyle3 miesiące temu

Co to jest audyt SEO i kiedy warto go wykonać?

W dobie cyfrowej transformacji, obecność firmy w wyszukiwarce Google to nie luksus, a konieczność. SEO, czyli optymalizacja stron internetowych pod kątem wyszukiwarek, pozwala osiągać lepszą widoczność...

Lifestyle3 miesiące temu

Domowa apteczka seniora — co powinno się w niej znaleźć?

Wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko występowania różnych schorzeń, dlatego warto zadbać o to, aby domowa apteczka seniora była odpowiednio wyposażona. To nie tylko kwestia...

Popularne artykuły