Wywłaszczenie to ograniczenie lub pozbawienie prawa własności właściciela danej nieruchomości. Na ogół chodzi o sytuacje, w których wywłaszczenie nieruchomości umożliwi realizację jakiejś inwestycji zleconej przez rząd lub samorząd. Może tu chodzi o budowę nowej drogi lub jej poszerzenie. W artykule wyjaśniamy, jak sobie radzić w sprawach wywłaszczenia i czy za zajęcie nieruchomości należy się odszkodowanie.

1. Wywłaszczenie nieruchomości: definicja

2. Wywłaszczenie na rzecz jednostki samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa

3. Pozbawienie lub ograniczenie prawa własności a odszkodowanie

Nie ulega wątpliwości, że temat, jakim jest wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego, może być bardzo trudny dla każdego właściciela lub użytkownika wieczystego. Na ogół jest tak, że nieruchomość jest długo w posiadaniu lub użytkowaniu jakiejś rodziny, zatem nawet czasowe zajęcie nieruchomości może być dość kłopotliwe. Nie zawsze ustalenie wysokości odszkodowania będzie satysfakcjonujące. Wywłaszczenie to nie tylko wartość materialna. Dlatego sporo osób stara się o większe odszkodowanie za wywłaszczenie. Na rynku nieruchomości z cenami bywa różnie. Rynek ten przestał być stabilny już jakiś czas temu. Ceny stale idą w górę, przez co wywłaszczenie nieruchomości może być tematem, z którym ludzie nie dają sobie sami rady. Cele publiczne mogą być bardzo ważne, ale przekazywanie nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa może wywoływać skrajne emocje, nawet jeśli należy się odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości.

Wywłaszczenie nieruchomości: definicja

Do wywłaszczenia prawa użytkowania wieczystego, innego prawa rzeczowego lub własności może dojść na mocy ustawy o gospodarce nieruchomościami, w trybie decyzji o wywłaszczeniu. Najczęściej ma to miejsce po ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, ale tylko w sytuacjach, gdy inwestycji nie da się przeprowadzić w inny sposób. Przykładem może być budowa obwodnicy, która „zahacza” o nieruchomości w danej miejscowości. Jeśli inwestycji nie da się „przesunąć”, wówczas w drodze decyzji może dojść do wywłaszczenia nieruchomości. Nieruchomość przechodzi na własność Skarbu Państwa lub samorządu, a jej właściciel otrzymuje odpowiednie odszkodowanie. Trzeba podkreślić, że taki krok musi mieć mocne uzasadnienie. Nie wszyscy mieszkańcy godzą się z planowanymi inwestycjami, ale na ogół dochodzi do realizacji planów.

Wywłaszczenie na rzecz jednostki samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa

W przypadku, gdy konieczne jest wywłaszczenie, praktykowane są etapy związane z procedurą wywłaszczania nieruchomości. Pierwszym krokiem są negocjacje w sprawie przejęcia nieruchomości. Zawarcie porozumienia to najprostsze rozwiązanie. Drugim etapem, gdy rokowania się nie powiodą, będzie wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego. Kolejnym etapem jest wydanie decyzji o wywłaszczeniu.

Pozbawienie lub ograniczenie prawa własności a odszkodowanie

Osoby, których dotyka problem wywłaszczenia, często pytają, kiedy odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości jest należne. Do odszkodowania ma prawo właściciel każdej nieruchomości, która podlega procedurze wywłaszczenia. Musi być określona wartość tej własności lub wartość prawa, które jest komuś odbierane. Przy wycenie dokonywanej przez rzeczoznawcę majątkowego brane pod uwagę są między innymi aktualne ceny na rynku nieruchomości, lokalizacja i  infrastruktura. Odszkodowanie na ogół jest wypłacane w ciągu 14 dni (licząc od dnia, w którym decyzja zaczęła podlegać wykonaniu). Poszkodowani mogą umówić się na nieruchomości zamienne.