Kamienna tama wodna w Brodach

Kamienna tama wodna w Brodach wybudowana została w 1840 roku z kamiennych ciosów w stylu klasycystycznym. Zachowała się w świetnym stanie architektonicznym.

Zachowany do dziś fragment zabytkowego przelewu jest pozostałością realizowanej przez Stanisława Staszica (Generalnego Dyrektora Przemysłu i Kunsztów w Królestwie Kongresowym) w latach 30. XIX wieku koncepcji “ciągłego zakładu fabryk żelaznych na rzece Kamiennej”.

Według zamierzeń miał powstać kombinat hut i zakładów żelaznych rozlokowanych w kolejności procesu technologicznego wzdłuż rzeki Kamiennej – źródła energii. Punktem centralnym kompleksu były Starachowice, gdzie kończył się proces wytopu, poniżej Starachowic, pracowały zakłady wytwarzające półprodukty i gotowe wyroby.

Pierwotny, siedmioprzęsłowy przelew był wbudowany w zaporę ziemną. Uległ zniszczeniu, podobnie jak niemal cały układ wodny, w czasie powodzi w 1903 roku. Zrekonstruowany został w czasie budowy nowej zapory w latach 60 XX wieku.

Ponadto z czasów realizacji planu Stanisława Staszica zachowały się zabytkowe kościoły w Brodach: budynek administracyjny brodzkiego zakładu hutniczego (obecnie siedziba Gminnego Ośrodka Kultury) oraz 2 domy z osiedla przyfabrycznego.

Źródło: Regionalna Organizacja Turystyczna Woj. Świętokrzyskiego