W województwie świętokrzyskim wytwarza się 100 procent produkcji krajowej kamienia gipsowego. Naturalny gips obok wapna, drewna i ceramiki jest jednym z najstarszych surowców służących do produkcji materiałów budowlanych. Gips jest naturalną skałą osadową, która powstała wiele milionów lat temu we wczesnych epokach geologicznych permu, triasu i trzeciorzędu w środowiskach morskich, jak również słonych jezior bogatych w jony siarczanowe i wapniowe.
Złoża gipsu na Ponidziu, w rejonie rzeki Nidy, są jednymi z największych w Europie i występują w dogodnych warunkach geologiczno-górniczych. Przy pozyskiwaniu gipsu ze złóż naturalnych w kopalniach w Leszczach i Niwnicach wykorzystuje się tę metodę eksploatacji złóż naturalnych.
Mocne uderzenie
W kopalni liczy się przede wszystkim mocne uderzenie. Żeby zyskać urobek, trzeba bardzo mocno huknąć. Najlepiej, oczywiście, materiałem wybuchowym. W Leszczach strzela się dwa – trzy razy w tygodniu. Za każdym razem do ponad 30 otworów o głębokości 11 bądź 18 metrów (zależnie od poziomu), trafiają blisko dwie tony materiału wybuchowego. Eksplozja daje około 13 tysięcy ton surowca.
Kopalnia Gipsu Leszcze jest typową kopalnią odkrywkową. Podłużna, szarobiała dolina o dwóch tarasach jest doskonale widoczna z otaczających ją wzgórz. Pejzaż jest niezapomniany – w tej wielkiej przestrzeni, niczym pracowite mrówki, uwijają się żółte i czerwone samochody, wyglądające z oddali jak resoraki. Z bliska widać, że są to potężne ciężarówki – wozidła. To szczególny rodzaj ciężarówek. Potężniej zbudowane od normalnych, bardziej wytrzymałe. Radzą sobie z terenem, któremu nie podołałby niejeden wóz terenowy. Zdolne dźwigać po 25-30 ton, przez osiem godzin dziennie przewożą wydobyty kamień gipsowy do kruszarki, z której taśmociągiem wędruje on do zakładu przeróbki surowca i do magazynu.
Jak długo jeszcze
Złoże Leszcze jest eksploatowane od 1982 roku. Jego zasoby, przy obecnym poziomie eksploatacji, ocenia się na około 30-40 lat. Przyszłością kopalni jest nietknięte jeszcze, kolejne złoże, Winiary. Łącznie więc, można mówić o jeszcze mniej więcej stu latach wydobywania kamienia gipsowego. Średnia zawartość czystego gipsu w złożu jest tu stosunkowo wysoka, osiąga 92 proc. Jeśli chodzi o zasoby i perspektywy wydobywcze, Kopalnia Gipsu Leszcze to największa kopalnia gipsu w Polsce.