COVID-19 to nie jedyna choroba. Minister Zdrowia zapowiada odmrożenie systemu i wznowienie zabiegów i opieki

COVID-19 nie jest jedyną chorobą, na którą będą chorować i od której będą umierać ludzie, jak najszybciej musimy odmrozić system ochrony zdrowia i wznowić opiekę oraz zabiegi w innych dziedzinach medycyny – mówi w wywiadzie dla PAP minister zdrowia Łukasz Szumowski.

PAP: Prezes NFZ szacuje, że na walkę z COVID-19 wydajemy ok. 100 mln zł miesięcznie. Na co idą te środki?

Łukasz Szymowski.: Finansujemy bieżące działanie szpitali jednoimiennych, którym płacimy choćby za gotowość przyjęcia pacjentów oraz za każdego nowoprzyjmowanego pacjenta z COVID 19. Płacimy za przeprowadzane testy, za izolatoria dla osób niewymagających hospitalizacji.

Medycy sygnalizują, że paradoksalnie w najtrudniejszej sytuacji są placówki, które z koronawirusem bezpośrednio nie walczą. W związku z wstrzymaniem udzielania świadczeń, nie otrzymują środków, bo nie realizują kontraktów. Jak zabezpieczono ich stabilność finansową?

Każdy szpital otrzymuje ryczałt na swoje bieżące działanie oraz standardowo płacimy za każde zrealizowane świadczenie. Na pewno skupienie naszych wszystkich wysiłków i całego procesu leczniczego na koronawirusie rzutuje na leczenie innych schorzeń. Dlatego jak najszybciej musimy zacząć uruchamiać inne dziedziny medycyny. COVID-19 nie jest jedyna choroba i ludzie mogą zacząć coraz bardziej doświadczać powikłań po innych schorzeniach. Dlatego też powstaje w ministerstwie plan swego rodzaju odmrażania innych świadczeń.

Rząd zapowiedział cztery etapy zdejmowania ograniczeń – powoli i stopniowo, z cotygodniową ewaluacją sytuacji epidemicznej. Na co społeczeństwo powinno się przygotować? Dzieci nie wrócą do szkół przed wakacjami? Maseczki zostaną z nami do zimy?

Zdejmowanie ograniczeń musi odbywać się stopniowo. Musimy po każdym etapie rozeznać skutki epidemiologiczne wprowadzonych „poluzowań”. Musimy zweryfikować skale wzrostu zakażeń. Pamiętajmy, że inne państwa, które przed nami rozpoczęły proces zdejmowania ograniczeń, są na zupełnie innym etapie epidemii. Większość przeszła już punkt krytyczny zakażeń, przeszła szczyt. My wypłaszczyliśmy skalę zachorowań, dzięki czemu mamy w pełni wydolny system ochrony zdrowia, ale to oznacza, że wzrosty mamy rozłożone w długim okresie.

Jako osoba odpowiedzialna nie mogę dość swobodnie bez żadnej analizy szermować datami, które mogą później okazać się, najzwyczajniej w świecie przestrzelone.

Dlaczego nie wprowadzono nakazu zakrywania ust i nosa wcześniej? Pierwszy przypadek koronawirusa w Polsce potwierdzono 4 marca, a obowiązek zakrywania twarzy zaczął obowiązywać 16 kwietnia.

Każdy etap rozwoju zakażeń rządzi się innymi prawami i inne są podejmowane decyzje. Na wcześniejszych etapach kiedy skala zakażeń była niewielka i niewielka była liczba osób, które mogły przechodzić zakażenie bezobjawowo, maseczka była rzeczą zbędną z punktu widzenia epidemiologicznego.

Teraz mamy sytuację, w której poza szeregiem osób zdiagnozowanych i odizolowanych w domach, czy izolatoriach, mamy rosnącą grupę osób zakażonych acz bezobjawowych, które nie zdają sobie sprawy ze swojego zakażenia. Maseczka więc nie jest obecnie ochroną dla nas przed innymi, ale ochrona innych przed nami.

Dostrzega Pan problem, że placówki prywatne nie chcą leczyć zakażonych pacjentów i przepychają ich, mówiąc kolokwialnie, do państwowej służby zdrowa?

Nie chciałbym nikogo podejrzewać o nieetyczne zachowania. Wierzę jednak w odpowiedzialność personelu tak publicznych, jak i niepublicznych placówek służby zdrowia.

Koronawirus przesłonił wiele innych problemów służby zdrowia. Ludzie boją się zgłaszać się do lekarzy z naprawdę poważnymi i niepokojącymi objawami (zawały serca, udary, nowotwory), wstrzymano pilne zabiegi. Czy system to wytrzyma? Jakie mogą być skutki finansowe, zdrowotne epidemii?

Jeszcze raz podkreślę, że COVID-19 nie jest jedyna chorobą, na którą będą chorować i od której będą umierać ludzie. Dlatego jak najszybciej musimy odmrozić system ochrony zdrowia i wznowić opiekę oraz zabiegi w innych dziedzinach medycyny. W innym przypadku czekają nas dramaty wcale niezwiązane z koronawirusem. Taki swoisty plan ponownego otwarcia służby zdrowia powstaje.

Jak w każdej chorobie nadzieją jest skuteczny lek, szczepionka? Na razie kraje prześcigają się w badaniach, trwa wyścig, kto opracuje skuteczną terapię i przede wszystkim kiedy? Z jaką terapią wiąże Pan w tej chwili największą nadzieje? Leczenie osoczem ozdrowieńców, terapia Remdesivirem, wspomaganie innymi lekami np. Arechinem? Jak w Polsce wyglądają badania i innowacyjne terapie?

Terapie te są w fazie badań klinicznych o jeszcze nie do końca zweryfikowanej skuteczności. Musimy jednak próbować wielu sposobów by w końcu dojść do w pełni skutecznej metody leczenia COVIDu-19. W Polsce Agencja Badań Medycznych, która działa pod auspicjami Ministerstwa Zdrowia, ogłosiła konkurs na projekty związane z diagnostyką, terapią i szczepionką na COVID-19. Pula środków do rozdysponowania to 50 mln zł. O granty mogą ubiegać się zarówno uczelnie, instytuty badawcze, jak i podmioty komercyjne. Każdy ma szansę na finansowanie 100 proc. projektu, do wysokości 5 mln zł. Liczę więc, ze także w Polsce powstaną skuteczne terapie ukierunkowane na koronawirusa.

COVID-19 wywołał zmiany w wielu obszarach dotyczących szeroko rozumianego zdrowia – m.in. rozwój telemedycyny. Które zmiany uznaje Pan za kluczowe?

Liczę, że pozytywnym aspektem tego co się obecnie dzieje będzie większa dbałość o higienę i masowe zainteresowanie dobrowolnymi szczepieniami, choćby przeciw grypie. Rozwój telemedycyny na obecną skalę na pewno tez nie byłby możliwy bez kwarantanny i izolacji społecznej. Na pewno telemedycyna już z nami pozostanie, bo przekonaliśmy się, że w wielu sprawach wystarczy nam teleporada, bez konieczności osobistej wizyty u lekarza.

Zobowiązane do pracy medyków w jednym miejscu… pojawiają się głosy, że to spowoduje załamanie systemu. Co mówią symulacje Ministerstwa Zdrowia?

Dla nas dziś najistotniejszą kwestia jest powstrzymanie transmisji zakażeń, szczególnie w szpitalach i szczególnie wśród personelu medycznego. Lekarze i szerzej personel medyczny to ludzie, których nie może nam dziś zabraknąć. Musimy ich chronić. Stąd zakaz pracy w kilku miejscach, gdy medyk pracuje z chorymi na COVID-19 chroni przede wszystkim personel medyczny.

Rozumiejąc jednak sytuację osób, których pozbawiany części dochodów, będziemy im tą różnicę między obecnymi a przeszłymi zarobkami wyrównywać. Co do braku kadry to o to się już tak nie obawiam, jak o możliwość zakażania wśród personelu medycznego. Zwróćmy uwagę, że mamy obecnie segmenty sektora ochrony zdrowia, które są mniej obłożone i z których możemy skorzystać.

ŹRÓDŁO: PAP
autorki: Katarzyna Lechowicz-Dyl, Klaudia Torchała
ktl/ tor/ tgo/