Od 1 stycznia 2019r. w Polsce będzie 10 nowych miast, z czego aż 7 w województwie świętokrzyskim. Kilka miesięcy temu Rada Ministrów podjęła decyzję o nadaniu praw miejskich Nowej Słupi, Pierzchnicy i Szydłowie. Z kolei kilka dni temu zdecydowano, że ta lista zostanie rozszerzona o cztery kolejne miejscowości: Opatowiec, Nowy Korczyn, Pacanów i Oleśnicę.

Zarówno Opatowiec, Nowy Korczyn, jak i Pacanów, Nowa Słupia, Pierzchnica czy Szydłów prawa miejskie straciły w 1869 roku, w wyniku carskich represji po powstaniu styczniowym. Miejscowości te miały status wsi ale spełniły wymagania potrzebne do uzyskania praw miejskich. Według danych statystycznych Oleśnica jest największą pod względem liczby ludności, ma około 1900 mieszkańców. Najmniejszy jest Opatowiec, zamieszkuje go ok. 340 mieszkańców.

Nowa Słupia – (pow. kielecki) była miastem od 1351 do 1869 roku. Rozwój miasta, podobnie jak dziś, związany był głównie z obsługą ruchu pątniczego na Święty Krzyż. Współcześnie Nowa Słupia jest ośrodkiem turystycznym w Górach Świętokrzyskich. W miejscowości co roku odbywa się festyn archeologiczny Dymarki Świętokrzyskie, na którym prezentowane są m.in. starożytne metody wytopu żelaza.

Pierzchnica – (pow. kielecki) była miastem od drugiej połowy XIV wieku. Do rejestru zabytków wpisany został układ przestrzenny miejscowości, zespół kościoła parafialnego, a także szereg piwnic, w których chowano wartościowe obrazy, figury i złoto, które było na wyposażeniu bogatych mieszkańców tej okolicy. Stanowiły one także schrony w czasie wojen szwedzkich. Chroniła się tam również ludność Pierzchnicy podczas dwóch wojen światowych.

Szydłów – (pow. staszowski) był miastem od 1329. Bogata przeszłość i historia tego miasta pozostawiła po sobie znakomite dziedzictwo architektonicznie. W Szydłowie znajduje się wiele zabytków, głównie z XIV i XVI wieku. Zachowany jest także średniowieczny układ miejski co czyni z miasteczka prawdziwą perłę na turystycznej mapie Polski. Bardzo duże znaczenie w Szydłowie odgrywa sadownictwo, które jest głównym źródłem utrzymania wielu jego mieszkańców.

Nowy Korczyn – (pow. buski) lokowany przez Bolesława Wstydliwego w 1258 roku był jednym z najstarszych miast funkcjonujących na prawie niemieckim na terenie Małopolski. Położenie na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Krakowa na Ruś oraz z węgierskich Koszyc do Sandomierza przyczyniło się do szybkiego rozwoju miasta. Bliskość dworu książęcego, a także dwóch spławnych rzek Nidy i Wisły sprawiało, że osiedlali się tu kupcy i rzemieślnicy. Ze świetności Nowego Korczyna i jego okolic, zachowało się wiele zabytków sztuki, także szereg zabytkowych domów z XVII w. m.in. „Dom Długosza”, z zachowanymi piwnicami sklepionymi kolebkowo.

Pacanów – (pow. buski) prawa miejskie na mocy decyzji księcia Bolesława Wstydliwego posiadał od 1265 roku. Miejscowość leżała na skrzyżowaniu dawnego szlaku książęcego – królewskiego łączącego Kraków z Sandomierzem. W Pacanowie znajduje się zabytkowy Kościół św. Marcina, wybudowany w II poł. XIII wieku oraz cmentarz parafialny. Od 2003 roku odbywa się tam ogólnopolski „Festiwal Kultury Dziecięcej”.

Oleśnica – (pow. staszowski) prawa miejskie otrzymała w 1470 r. w czasach Kazimierza Wielkiego. Początkowo była siedzibą rodu Oleśnickich. W późniejszym okresie własnością Zborowskich i Lanckorońskich. Neogotycki kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP z połowy XIX wieku wybudowany został na fundamentach gotyckiej świątyni z XV wieku. Rozbudowany pod koniec XIX w.

Opatowiec – (pow. kazimierski) prawa miejskie w 1271 roku otrzymał od księcia Bolesława Wstydliwego. Był miastem benedyktynów tynieckich w województwie sandomierskim. Położenie miasta na szlaku ze Śląska na Ruś Kijowską i w pobliżu przeprawy przez Wisłę, sprzyjało szybkiemu rozwojowi handlu. W Opatowcu znajduje się podominikański kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła wzniesiony pod koniec XV w., dwie barokowe figury z XVIII wieku oraz cmentarz wojenny z I wojny światowej.

Rok temu prawa miejskie odzyskały też Łagów, Radoszyce i Wiślica.

Źródło: Urząd Marszałkowski Woj. Swiętokrzyskiego