Polska należy do krajów o najwyższym wskaźniku zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) w Europie Środkowej. W 2024 roku odnotowano 793 przypadki – to wzrost o ponad 500 względem 2019 roku. Alarmujące jest to, że już w styczniu i lutym 2024 zgłoszono 31 nowych infekcji, co wskazuje na rosnące zagrożenie.
– Polska jest endemicznym krajem występowania KZM. Turyści przyjeżdżający do nas otrzymują rekomendację szczepienia – mówi dr Łukasz Durajski, ekspert wakcynologii.
Kleszcze już nie tylko w lesie – zagrożenie w miastach i domach
Zmiany klimatyczne i migracje kleszczy sprawiają, że ryzyko ukąszenia istnieje nie tylko w lasach, ale też w parkach, ogrodach, a nawet w domach. Szczególnie narażeni są właściciele zwierząt domowych, które przenoszą pasożyty.
– Psy i koty „transportują” kleszcze na sierści. Nie zawsze się wbijają, ale mogą spaść w domu, ogrodzie czy na podwórku – tłumaczy dr Durajski.
Z raportu UW i Instytutu Praw Pacjenta wynika, że choć 92,3% właścicieli zwierząt jest świadomych ryzyka KZM, tylko 11,8% jest zaszczepionych. Dla całego społeczeństwa wskaźnik szczepień wynosi zaledwie 10%.
Dlaczego Polacy się nie szczepią? Brak wiedzy i koszty
Główne powody niskiej wyszczepialności to:
-
40,7% Polaków nie wie o istnieniu szczepionki,
-
30% nie czuje się zagrożonych,
-
15% uważa koszty za barierę.
Tymczasem w Austrii i Niemczech, dzięki powszechnym programom szczepień, wyszczepialność sięga 80%, co drastycznie zmniejszyło liczbę ciężkich przypadków.
KZM groźniejsze niż borelioza – powikłania neurologiczne i śmierć
Kleszczowe zapalenie mózgu może prowadzić do:
Nawet łagodny przebieg nie gwarantuje braku powikłań – objawy neurologiczne mogą pojawić się po latach.
Nowe możliwości szczepień – farmaceuci mogą już szczepić
Od 14 lutego 2024 farmaceuci w Polsce mogą szczepić dorosłych przeciwko KZM. To duże ułatwienie, bo wcześniej wymagana była wizyta u lekarza POZ.
– Teraz pacjent może od razu zaszczepić się w aptece, bez kolejki w przychodni – mówi farmaceutka Martyna Szaniawska.
Kto powinien się zaszczepić?
Szczepienie zaleca się:
-
właścicielom zwierząt,
-
osobom aktywnym na świeżym powietrzu,
-
dzieciom (od 1. roku życia) i seniorom,
-
mieszkańcom wsi i terenów zielonych.
Schemat szczepienia obejmuje 3 dawki, przy czym już 2 dawki dają 90% ochrony.
