W Polsce niepłodność dotyczy miliona par, a lekarze i naukowcy przewidują, że z czasem problem ten będzie się pogłębiał. Kiedy mówi się o niepłodności? Jak szukać jej przyczyn? Czy niepłodność można skutecznie leczyć? Na te wszystkie pytani odpowiemy w tym poradniku.
Czym jest niepłodność i czym różni się od bezpłodności
O niepłodności można zacząć mówić w sytuacji, kiedy po 12 miesiącach regularnego uprawiania seksu (średnio 2-4 razy w tygodniu), bez stosowania jakichkolwiek środków antykoncepcyjnych, kobieta nie zaszła w ciążę. Należy podkreślić, że niepłodność jest stanem odwracalnym. Statystyki pokazują, że odpowiednia diagnostyka i wprowadzenie właściwych metod leczenia kończy się sukcesem u 60% par już w pierwszych 6 miesiącach starań. Choć kiedyś uważano, że problem z zajściem z ciążą mają głównie kobiety, obecne statystyki pokazują, że niepłodność dotyka w tym samym stopniu obie strony. Przeprowadzone badania wykazują, że problem ten dotyka 35% kobiety oraz 35% mężczyzn, w przypadku 10% par problem dotyczył obojga partnerów. Pozostałe 20% par dotyczy problem niepłodności o nieokreślonej przyczynie, tzw. niepłodność idiopatyczna.
Należy również pamiętać, że niepłodność i bezpłodność to dwa różne zjawiska. Bezpłodność bowiem to trwała niezdolność do posiadania dzieci. Może ona wynikać z wad wrodzonych, rozwojowych, lub po wypadkowych, a współczesna medycyna nie zna metod na ich wyleczenie.
Niepłodność u kobiet – przebieg diagnostyki
Diagnostyka niepłodności u kobiet to szeroki wachlarz badań. Na początku niezbędne jest jednak przeprowadzenie dokładnego wywiadu medycznego. Lekarz ginekolog będzie potrzebować takich podstawowych informacji jak wiek, regularność miesiączek, przebyte i istniejące choroby, czy przyjmowane leki. Po dokładnym badaniu ginekologicznym zlecana jest diagnostyka krwi, obejmująca poziomy hormonów:
- Estradiolu;
- Progesteronu;
- FSH, czyli stężenia hormonu folikulotropowego;
- hormonu luteinizującego (LH),
- testy czynności tarczycy (FT3, FT4 i TSH),
- prolaktyny,
- hormonu anty-Műllerowskim (AMH) – jego poziom umożliwia oszacować liczbę komórek jajowych, znajdujących sięw jajnikach.
Badania specjalistyczne, które są wykonywane przy diagnozowaniu niepłodności to laparoskopia ginekologiczna oraz histeroskopia. Oba badania umożliwiają dokładną analizę narządów rodnych i odnalezienie ewentualnych nieprawidłowości w ich strukturze.
Badanie niepłodności u mężczyzn
Tak, jak w przypadku kobiet diagnostyka niepłodności u mężczyzn zaczyna się od dokładnego wywiadu medycznego. Podczas rozmowy lekarz ustala, czy w rodzinie występowały jakieś choroby genetyczne, czy pacjent jest obciążony chorobami współistniejącymi oraz, czy przyjmuje jakieś leki. Najważniejszym badaniem diagnostycznym jest analiza jakości nasienie, czyli spermiogram, który wykonywany jest dwukrotnie. Sprawdzana jest jakość nasienia, która obejmuje ocenę:
- makroskopową ejakulatu – objętość, płynność, lepkość, pH;
- mikroskopową – liczbę plemników, ruchliwość, żywotność, budowę.
Dodatkowo analizowane są również inne elementy występujące w nasieniu, między innymi leukocyty, czy też przeciwciała przeciwplemnikowe opłaszczone na plemnikach.
Wykonywane są także:
- badania krwi, w tym poziomy hormonów oraz fruktozy, alfa-glukozydazy, aminokwasów, cynku czy kwaśnej fosfatazy;
- badanie bakteriologiczne;
- test hipoosmotyczny.
Przyczyny niepłodności i ich leczenie
Przyczyn niepłodności jest wiele zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Do głównych czynników niepłodności u kobiet można zaliczyć:
- Zaburzenia owulacji w tym policystyczne jajniki;
- Niedrożność jajników;
- Endometriozę;
- Zaburzenia hormonalne wywołane schorzeniami tarczycy;
- Niewydolność układu podwzgórzowo-przysadkowego
- Schorzenia układowe, między innymi zaburzenia czynności nerek, oraz wątroby.
Niepłodność u mężczyzn może być spowodowana przez:
- Choroby i wady genetyczne;
- Zaburzenia erekcji;
- Nieprawidłowości w ejakulacie lub budowie i funkcji plemników;
- Choroby zapalne jąder oraz gruczołu krokowego;
- Zaburzenia hormonalne;
- Pooperacyjne zaburzenia w obrębie jąder lub powrózka nasiennego.
Leczenie niepłodności jest zależne od jej przyczyny i może obejmować:
- Terapię hormonalną;
- Leczenie operacyjne;
- Indukcje owulacji;
- Inseminację domaciczną;
- Zapłodnienie pozaustrojowe.
By skutecznie diagnozować i leczyć niepłodność, niezbędna jest fachowa opieka specjalistyczna i kompleksowe badania. Pomoc specjalistów w dziedzinie leczenie niepłodności znajdziesz w Dolnośląskim Centrum Ginekologii i Zdrowia Rodziny https://www.dcg.wroclaw.pl/.
